Łańcuch dostaw jest podstawą logistyki firmy, bez względu na profil jej działalności oraz klientów. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest i co oznacza łańcuch dostaw.

Co to jest łańcuch dostaw (supply chain)? Można powiedzieć, że łańcuch dostaw jest niezwykle rozległym procesem. Pojęcie łańcuch dostaw to jest tak szerokie, że nie można go opisać jedynie  paroma słowami. Łańcuchy dostaw to cała sekwencja zdarzeń, to także proces przemieszczania się dóbr. Głównym celem łańcucha dostaw jest zaspokojenie popytu na dany produkt. Można powiedzieć, że łańcuch dostaw jest siecią zaangażowanych w proces organizacji i charakteryzuje się szerokimi powiązaniami z dostawcami, a także odbiorcami. Prowadzone przez nich działania stwarzają wartość, jest nią produkt i usługa dostarczana konsumentom czy końcowym odbiorcom.

Można zastanawiać się nad tym, co to jest łańcuch dostaw. Pewne jest, że proces ten składa się z sieci zakładów, przedsiębiorstw i producentów, a także wykonawców, którzy po pierwsze dostarczają surowce i komponenty, a po drugie przetwarzają je w podzespoły i półprodukty. I dalej, z tych półproduktów i podzespołów produkuje się wyrób finalny, który trafia do konsumenta. Warto również wiedzieć, że podstawowymi elementami łańcucha dostaw są transport i magazynowanie. To one właśnie pozwalają i umożliwiają realizację dostaw.

Z pojęciem łańcucha dostaw związana jest również logistyka. Należy wiedzieć, że logistyka to tak zwane podrzędne pojęcie do łańcucha dostaw. Dzieje się tak dlatego, ponieważ logistyka obejmuje jedynie niewielką część łańcucha dostaw.

Przedstawiamy trzy podstawowe cechy związane z łańcuchem dostaw. Są nimi:

• struktura podmiotowa  –  to podmioty, które uczestniczą w łańcuchu dostaw,
• przedmiot przepływu – to wszelkiego rodzaju materiały i produkty przetwarzane, a   następnie przenoszone przez kolejne elementy łańcucha dostaw,
• cele – to czynności i obszary współdziałania podmiotów, które uczestniczą w łańcuchu dostaw.

 Z czego składa się łańcuch dostaw? należy wymienić trzy elementy:

•  firmę
•  dostawców
•  klientów

Warto wiedzieć, że istnieją rozbudowane łańcuchy dostaw. Zatem w ramach łańcucha dostaw rozbudowanego funkcjonują:

•  dostawcy dostawców,
•  klientów klientów,
•  firm, które świadczą usługi logistyczne, finansowe, marketingowe i informatyczne.

Należy również mieć świadomość, że w ramach łańcucha dostaw wyróżniamy następujące procesy:

•  rozwoju,
•  produkcji,
•  sprzedaży,
•  serwisu,
•  zaopatrzenia,
•  zarządzania zasobami,
•  dystrybucji,
•  wszelkiego rodzaju działań wspierających. 

Jakie wyróżniamy rodzaje łańcuchów dostaw? Łańcuch dostaw obejmuje cały cykl życia produktu. Należą do niego sprzedaż, obsługa posprzedażowa, a także utylizacja. Inaczej mówiąc jest to łańcuch wartości. Łańcuch dostaw składa się z wszystkich elementów i wartości przekazywanych przez daną firmę rynkowi i społeczeństwu. Istnieją dwie części łańcucha dostaw. Pierwszy z nich to górna część łańcucha dostaw – od producenta przez dostawców pierwszego i drugiego stopnia do firmy. Drugi z nich to dolna część łańcucha dostaw. Przebiega od firmy poprzez dystrybutorów i sprzedawców do konsumenta.

Istnieje także zrównoważony łańcuch dostaw. Czym jest? To wszelkiego rodzaju czynności biznesowe, które obejmują cykl życia produktu. To one pozwalają na tworzenie wartości dla wszystkich stron kontraktu i zapewniają sukces komercyjny. Ten z kolei ma wpływ na dobrostan społeczny i kondycję środowiska naturalnego. 

Kolejnym rodzajem łańcucha dostaw jest zielony łańcuch dostaw (odpowiedzialny łańcuch dostaw). Cechą charakterystyczną zrównoważonego łańcucha dostaw jest to, iż w jego procesie zawierane są tak zwane idee zielonych operacji i zielonego designu, a także zielonej produkcji. W tym modelu charakterystyczna jest też odwrócona logistyka oraz zarządzanie odpadami. W zielonym łańcuchu dostaw ważne jest dążenie do maksymalizacji zysków, ale w inny sposób niż ma to miejsce w tradycyjnych łańcuchach dostaw. W tym przypadku wszelkie prowadzone działania skierowane są na zmniejszenie zużycia zasobów naturalnych czy energii. Uczestnicy zielonego łańcucha dostaw starają się również ograniczyć emisję zanieczyszczeń.Są to działania charakterystyczne dla przedsiębiorstw odpowiedzialnych. 

Jakie są cele łańcucha dostaw?

Można stwierdzić, że podstawowym celem wprowadzenia zarządzania łańcuchem dostaw są korzyści finansowe, czyli po prostu pieniądze. Dzieje się tak, ponieważ każde innowacyjne rozwiązania związane są z oszczędnościami dla firmy i jej zyskiem finansowym. Wprowadzane ulepszenia związane z zarządzaniem łańcuchem dostaw dają firmom najwyższy zwrot. Wynika to z tego, że możliwe jest obniżenie kosztów sprzedawanych towarów. Łącznie logistyka, produkcja, sposoby pozyskania surowców, przekształcenie surowców, magazynowanie towarów czy transport, a także wszelkiego rodzaju opłaty i siła robocza to koszty rzędu nawet 80% kosztów sprzedaży. Zatem jeśli nawet niewiele spadnie ten procent, to taki stan rzeczy będzie miał olbrzymi wpływ na rentowność firmy, a to już ma kluczowe znaczenie dla danego przedsiębiorstwa. Pozwala to osiągać lepsze wyniki finansowe.

Jakie są cele zarządzania łańcuchem dostaw? Można wymienić 5 głównych celów zarządzania łańcuchem dostaw, są nimi:

• stworzenie skutecznej współpracy, która umożliwi automatyczną koordynację logistyki po stronie dostawców i nabywców,

• dostarczenie końcowym klientom wartościowych i wysokojakościowych produktów, 
• dbałość o długoterminową stabilizację i zrównoważony rozwój. W tym procesie istotną rolę odgrywa planowanie i realizacja każdego działania w sposób optymalny, tj. rozpoczynając od cyklu nabycia materiału do cyklu zamówień. Te działania prowadzi się, by móc spełniać potrzeby konsumentów,
•  przewidywanie, a następnie wykorzystywanie potencjalnych możliwości i zagrożeń.
•  umożliwienie sukcesu i ograniczenie ryzyka finansowego poprzez zmniejszanie czy doprowadzenie do redukcji kosztów – istotne są również koszty magazynowania produktów, siły roboczej i logistyki, które należy obniżyć. W tym procesie konieczne jest też doprowadzenie do wzrostu sprzedaży, ważną rolę odgrywa dostępność rynku oraz zróżnicowanie produktów. 

Na czym polega zarządzanie łańcuchem dostaw?

Zastanówmy się nad tym, na czym polega efektywne zarządzanie łańcuchem dostaw. Można stwierdzić, że na pierwszym i podstawowym poziomie, skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw opiera się na zarządzaniu przepływem towarów, danych i środków finansowych, które bezpośrednio są związane z produktami lub usługami. W tym przypadku czasokres obejmuje moment od chwili zakupu surowców, aż do dostawy danego produktu do miejsca docelowego (do klienta końcowego).

Często myli się łańcuch dostaw z logistyką. A jest ona jedynie jednym z elementów łańcucha dostaw. Wszelkie operacje, które odbywają się w ramach łańcucha dostaw obejmują:

•  zamawianie,
•  zarządzanie cyklem życia produktów,
•  planowanie łańcucha dostaw wraz z zapasami i utrzymaniem zasobów firmy,
•  logistykę, w skład której wchodzi transport i zarządzanie flotą,
•  zarządzanie zamówieniami.

 Ponadto z pojęciem zarządzania łańcuchem dostaw bezpośrednio związane jest również zarządzanie globalnymi dostawcami, a także wszelkiego rodzaju procesami produkcyjnymi na skalę międzynarodową.

Podstawowym celem zarządzania łańcuchem dostaw jest obniżenie kosztów przedsiębiorstwa, a także zwiększenie efektywności. W dzisiejszych czasach to klient decyduje o ustalaniu priorytetów zarządzania poprzez przekazywanie firmom doświadczeń.

Obecnie klient przywiązuje się jedynie do tej firmy, która jest w stanie szybko i sprawnie wyjść naprzeciw oczekiwań klientów. Dlatego też wszelkie przeprowadzane dostawy surowców, a następnie produkcja, logistyka i sprzedaż produktów, a także zarządzanie pozyskanymi zamówieniami muszą współgrać ze sobą i być dobrze skoordynowane. Tylko wówczas klient otrzyma to, czego oczekuje w akceptowalnym przez niego terminie. Obecnie firmy muszą w pewien sposób analizować łańcuchy dostaw z punktu widzenia konsumentów. Tylko wówczas będzie to efektywny łańcuch dostaw.

Tak jak dzisiejszy świat, tak i łańcuchy dostaw są obecnie bardzo złożone i wciąż się rozwijają. Efektywność łańcuchów dostaw jest uzależniona od elastyczności. Dzieje się tak dlatego, ponieważ klienci mają szerokie możliwości wyboru i różne opcje zakupowe. Swobodnie mogą nabywać produkty w sklepach stacjonarnych, ale i w internecie. Klienci nastawieni są obecnie na personalizację i tylko współczesny elastyczny łańcuch dostaw może im to zapewnić.

Świat idzie naprzód, a w związku z tym także pozyskiwanie źródeł zaopatrzenia wciąż ewoluuje i obecnie jest niezwykle płynne. Bardzo ważna jest zdolność do elastycznej, szybkiej i płynnej rekonfiguracji łańcuchów dostaw. Jak widać, w tym procesie kluczową rolę odgrywa elastyczność. 

Podstawową kwestią zarządzania przedsiębiorstwem jest zarządzanie łańcuchem dostaw. Współczesne firmy robią wszystko, by móc wzajemnie współpracować ze sobą, ponieważ tylko taka kooperatywa zwiększa efektywność i umożliwia ograniczenie kosztów związanych z prowadzeniem firmy. Takie podejście do biznesu umożliwia również dopasowanie się do potrzeb klientów. Poniżej przedstawiamy elementy niezbędne do zarządzania łańcuchem dostaw:

•  lokalizacja składów i zakładów produkcyjnych,
•  transport,
•  magazynowanie,
•  kontrola zasobów i zapasów,
•  informacja, a zwłaszcza jej gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie (przepływ informacji),
•  nacisk na marketing i obsługę klienta,
•  przemyślana strategia gospodarki opakowaniami i pozostałościami.

Ponadto w zarządzaniu łańcuchami dostaw stosuje się następujące metody:

• LM – zarządzanie wyszczuplające,
• QR – szybką reakcję,
• AM – zarządzanie elastyczne,
• TQM – kompleksowe zarządzanie jakością,
• BPR – polegające na przeprojektowaniu procesu biznesowego,
• TBM – czyli zarządzanie czasem,
• Six Sigma,
• ECR – efektywną obsługę w łańcuchach dostaw konsumenta,
• JiT – czyli dostarczenie towaru dokładnie na czas,
• SCOR –  będący modelem referencyjnym łańcucha dostaw,
• VMI – zarządzanie zapasami przez dostawcę.

Każdorazowo zarządzanie łańcuchem dostaw jest dostosowane do przedsiębiorstwa. Obecnie nie można wyobrazić sobie działalności firmy bez efektywnego łańcucha dostaw. Jest on bowiem istotą logistyki każdego przedsiębiorstwa bez względu na to, jaki profil ma firma, a także niezależnie od profilu jej klientów. 

Palety to nośniki, tak zwane platformy używane do transportu, składowania i manipulacji towarami. Produkty te są szeroko stosowane w logistyce i transporcie. Wykorzystuje je się również w magazynach i sklepach. Palety mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak drewno czy tworzywa sztuczne. W artykule wyjaśnimy, czym jest transport paletowy i jak odbywa się przewóz towarów umieszczonych na paletach.

Co to jest transport paletowy?

Warto mieć świadomość, że nie każdy towar nadaje się do tego, by można go było przewieźć luzem czy zabrać ręcznie od nadawcy, umieścić w samochodzie dostawczym, po czym rozładować nie używając specjalistycznych urządzeń. Najczęściej przesyłki o znacznych rozmiarach i wadze należy transportować używając palet. Wówczas mówimy o transporcie paletowym. W ten sposób dostarcza się na przykład przesyłki wielkogabarytowe. Czym zatem jest transport palet? To innymi słowy transport palet z towarami, które są umieszczone na palecie.

Przesyłki paletowe wykorzystują nośniki, tak zwane palety. Nośniki te z kolei wykorzystuje się do transportu znacznej liczby towarów lub produktów o dużych gabarytach. Z drugiej strony, przewóz towaru umieszczonego na paletach jest odpowiedni do przewożenia tak zwanej drobnicy w hurtowych ilościach. Jest to tak zwany transport drobnicowy. Z wykorzystaniem transportu paletowego przewozi się zatem produkty służące zaopatrzeniu sklepów, w tym produkty spożywcze i wszystkie towary o niestandardowych wymiarach.

Powyżej wskazane produkty przewozi się na paletach EURO. Czym są palety EURO? To platformy czy trwałe nośniki, które produkuje się z drewna lub innych materiałów – są nimi najczęściej tworzywa sztuczne. Palety do przewożenia drobnicy czy dużych gabarytowo towarów standardowo mają wymiary 1200 x 800 x 144 mm – jest to ich ustandaryzowany rozmiar. Nośność palety na jeden element określa się na 1500 kg.

Palety są zbudowane na zasadzie systemu szyn. Taka forma nośnika ułatwia załadunek towarów, ale i ich zabezpieczenie. Forma, w jakiej występuje paleta transportowa ułatwia również rozładunek przewożonych towarów z wybranego środka transportu. Palety rozładowuje się przy użyciu specjalistycznego sprzętu, tj. wózków widłowych lub tak zwanych popularnych paleciaków.

Czym się wozi palety?

W transporcie drogowym palety przewozi się za pomocą dobranego środka transportu, tj. różnych rodzajów pojazdów dostawczych i ciężarowych. Powszechnie używa się do tego celu samochody dostawcze o różnych rozmiarach, w tym furgonetki i mniejsze ciężarówki, które są wyposażone w przestrzeń ładunkową. Mogą one być używane do transportu mniejszych ilości palet. Do wysyłki palet wykorzystuje się również ciężarówki z naczepą typu „curtain side” (plandeka). Pojazdy tego typu posiadają boczne plandeki, które można łatwo zsuwać lub podnosić, umożliwiając łatwy załadunek, a następnie rozładunek palet. To popularny wybór dla transportu palet na krótkie i średnie trasy. Niektóre ciężarówki dostawcze są wyposażone w windę załadunkową, co ułatwia załadunek i rozładunek palet, zwłaszcza gdy nie ma dostępu do tradycyjnej rampy. Często wykorzystuje się również naczepy typu kontenerowego. Naczepy te są używane do przewozu palet w kontenerach. Z kolei kontenery te mogą być łatwo przemieszczane na specjalnych pojazdach ciężarowych.

W przypadku transportu produktów spożywczych lub innych towarów wymagających kontrolowanej temperatury, palety mogą być przewożone za pomocą ciężarówek chłodniczych. Istnieją także specjalne pojazdy dostawcze, które są dostosowane do transportu palet. Samochody te mogą mieć zainstalowane systemy paletowe ułatwiające załadunek i rozładunek.

Podczas transportu paletowego drogowego wykorzystywane do transportu produktów palety są zazwyczaj zabezpieczane za pomocą taśm, folii stretch, a czasami również specjalnych osłon paletowych, aby zapewnić bezpieczny transport na palecie towarów. Ważne jest również, aby dostosować rodzaj pojazdu do liczby i charakterystyki przewożonych palet, aby zapewnić efektywność i bezpieczeństwo transportu. Istotne jest także prawidłowe przygotowanie palet.

Wysyłka palety – co się przewozi na paletach?

Na paletach przewozi się wiele różnorodnych towarów. Jednak zamówienie i wysyłka na palecie dotyczy głównie takich produktów, jak sprzęty RTV i AGD, meble, produkty drobnicowe w kartonach czy sprzęt elektroniczny, w tym komputerowy. Ponadto na paletach transportuje się produkty spożywcze, wszelkiego rodzaju materiały budowlane czy części do samochodów. Palety są doskonałym nośnikiem do przetransportowania towarów o wadze wyższej niż 50 kg i gabarytach, które wymuszają użycie specjalnych narzędzi, na przykład wózków widłowych czy wcześniej wspomnianych tak zwanych paleciaków.

Transport paletowy w praktyce – jak się odbywa wysyłka palety?

Jeśli zamierzamy przetransportować towar na palecie, czyli zrobić wysyłkę palety, przed zamówieniem takiej usługi należy zmierzyć i zważyć przesyłkę paletową. Istotna jest zwłaszcza wysokość towaru, który chcemy przewieźć. Należy zmierzyć również i podać szerokość i jego długość. Wymiar towaru nie może przekroczyć zakresu nośnika, czyli palety. Jest to ważne z punktu widzenia przenoszenia i zabezpieczenia transportowanego ładunku.

Za umieszczenie towarów na nośniku, czy inaczej mówiąc palecie, jest odpowiedzialny nadawca przesyłki paletowej. Po jego stronie leży również wybór palety i zabezpieczenie przewożonego towaru. Firma transportowa natomiast bierze odpowiedzialność za załadunek towaru i zabezpieczenie go na pojeździe. Firma transportowa bierze także odpowiedzialność za rozładunek przesyłki paletowej.

Transport paletowy od A do Z, czyli jak zorganizować  transport palety?

Po pierwsze, firma transportowa – przyjmując zlecenie – ustala termin odbioru przesyłki paletowej. Najczęściej czasem na odbiór towarów do transportu są 2 dni robocze. Wyjątkiem są tak zwane zamówienia specjalne. Ten rodzaj zamówień wymaga od firmy transportowej przygotowania i podstawienia specjalnych, indywidualnie dobranych samochodów dostawczych. Towary do transportu umieszczone na paletach układa się na powierzchni transportowej samochodu. Wśród pojazdów, którymi transportuje się przesyłki wyróżniamy zwłaszcza pojazdy dostawcze, samochody ciężarowe, także z dodatkową przyczepą.

Należy pamiętać, że wszystkie palety ustawia się w sposób, który umożliwia zabezpieczenie towaru pasami transportowymi. Ważne jest takie zabezpieczenie palet, żeby towar nie przesuwał się podczas transportu w trakcie jazdy.

Transport przy użyciu palet – jaka waga jest dopuszczalna?

Waga samochodu dostawczego, liczona razem z załadunkiem na paletach nie może przekroczyć masy całkowitej pojazdu. Należy pamiętać, że nacisk na osie musi być równomierny i zgodny z maksymalnym obciążeniem. Bywa, że z tego powodu palety umieszcza się na środku powierzchni ładunkowej w samochodzie transportującym towar. Według obowiązujących norm, dopuszcza się załadunek 33 lub 34 europalet na standardową naczepę ciężarówki. Zwykle ładuje się 33 palety w trzech rzędach; w każdym rzędzie jest wówczas po 11 palet.

Transport paletowy i sposoby na zabezpieczenie towarów na palecie

Jak zorganizować wysyłkę palety? Oczywistym jest, że towar umieszczony na palecie trzeba fachowo przygotować do transportu. Wspomniany załadunek nie może wychodzić poza obrys palety, na której będzie przewożony. Przesyłka na palecie musi być owinięta folią stretch. Wysyłka palety wymaga także przymocowanie towaru do palety, przy pomocy folii lub pasów transportowych. Pojedyncza przesyłka nie może być wyższa niż 180 cm. Należy również zadbać o to, by ciężar towaru równomiernie rozmieścić na całej powierzchni nośnika.

Ważne jest także zabezpieczenie górnych krawędzi towaru do transportu. Wykonuje się to jeszcze przed owinięciem stretchem ładunku wraz z paletą. Można wykorzystać gruby karton, można użyć tektury falistej lub styropianu, żeby odpowiednio zabezpieczyć towary. Po starannym zabezpieczeniu załadunku, który uchroni ładunek przed nieplanowanymi uszkodzeniami podczas transportu, należy przykleić list przewozowy. Wykonuje się to w widocznym miejscu. Do przymocowania wspomnianego listu przewozowego można użyć taśmy lub folii.

Ile kosztuje transport paletowy?

Transport paletowy w ostatnich latach zyskał w Polsce na popularności. Przyjmuje się, że najczęściej koszt transportu jednej palety wynosi około 150-200 złotych. Przy większych zamówieniach można obniżyć wskazany koszt do 120 zł za paletę. Ceny plasujące się na niskich wartościach zwykle dotyczą ładunku, który nie przekracza 100 kg. Jeśli mieści się w wyższym pułapie do 500 kg, wówczas koszt może wynieść około 200 zł. Natomiast przesyłki paletowe o dużej wadze przekraczającej 500 kg mogą kosztować nawet około 1000 zł za sztukę.

Transport paletowy międzynarodowy jest droższy. Planując międzynarodowy transport paletowy, organizując wysyłkę palety trzeba liczyć się z większymi wydatkami osiągającymi nawet poziom około 600 zł wzwyż za sztukę. Oczywiście decydując się na transport międzynarodowy palety musimy wziąć pod uwagę kilka czynników. Koszty transportu czy też transport palety zależą od wielkości ładunku, a także kraju dostawy wraz z miejscem docelowym rozładunku przewożonego towaru. Międzynarodowa wysyłka palet zależy zatem od wielu wskazanych powyżej wartości.

Transport paletowy jest powszechnie stosowanym i niezwykle efektywnym rozwiązaniem. W ostatnich latach stał się popularną metodą transportowania towarów, zwłaszcza w kontekście łańcucha dostaw i magazynowania. Transport paletowy umożliwia przewiezienie za jednym razem większej ilości towarów. Takie rozwiązanie daje również oszczędności finansowe, oszczędność czasu i zapewnia bezpieczeństwo przewozu znacznych, nawet hurtowych ilości produktów. Z usług transportu paletowego, jakie oferują firmy przewozowe, proponujące różne środki transportu, mogą korzystać firmy, ale i osoby prywatne. Stosunkowo niska cena, w połączeniu z możliwością przewiezienia znacznych ilości produktów, dają bilans na plus i wskazują transport z wykorzystaniem palet jako dobre, bezpieczne i optymalne rozwiązanie.