Rozmowa z Beatą i Mateuszem Małek, właścicielami XL LOGISTICS, rzuca światło na obecne trendy i wyzwania stojące przed branżą logistyczną, a także na sposoby radzenia sobie z nimi. Jako doświadczeni gracze na rynku, posiadający ponad 17 lat historii firmy, podzielą się swoimi spostrzeżeniami na temat ewolucji transportu lądowego, roli technologii w branży, a także sposobów, w jakie XL LOGISTICS zyskuje przewagę konkurencyjną.
Jakie zmiany i postępy zauważacie w dziedzinie transportu lądowego w ciągu ostatnich lat?
Zauważamy kilka trendów powodujących, że ogólnie rynek transportu drogowego ulega dynamicznym zmianom. Z pewnością rozwój nowych technologii, niestabilna sytuacja polityczna, rosnąca presja na podwyższanie wynagrodzeń kierowców oraz rosnące koszty związane z podwyżkami cen paliw i kosztami pracy zmieniają obraz polskiego (i nie tylko) rynku transportowego. Niewątpliwie czas pandemii wpłynął na funkcjonowanie całej branży transportowej. Warto zauważyć, że kryzys, jaki dotknął sektor transportu, będący częścią ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego wywołanego przez pandemię COVID-19, wymagał interwencji zarówno na szczeblu krajowym, jak i w ramach skoordynowanych działań Unii Europejskiej. Rok 2023 upłynął pod znakiem zwolnienia koniunktury, obniżek stawek i zmian związanych z sytuacją na Ukrainie. Największy wpływ na branżę transportu drogowego w Polsce miał spadek koniunktury w gospodarce. Liczba zleceń na transport zmalała, spadły ceny usług. Zauważalny stał się spadek popytu na naczepy. W związku z osłabieniem koniunktury obniżyły się stawki przewozowe. O tym zjawisku można zaczerpnąć informacji z raportu trans.eu pod tytułem „Rynek transportowo-logistyczny w Europie 2023/2024”. Zmiany były bardzo zauważalne na przełomie roku 2022 i 2023, wtedy stawki spotowe spadły pierwszy raz od ponad sześciu lat poniżej poziomu stawek kontraktowych. Warto dodać, że Polska stała się „hubem” dostaw na Ukrainę, kraj znajdujący się w stanie wojny z Rosją. Według ostatnich szacunków Ukraińcy w 2023 roku wykonali 1,2 mln przewozów – to 7,5 razy więcej niż przedwojenna pula zezwoleń. To z kolei spowodowało niezadowolenie krajowych przedsiębiorstw transportowych. Problem ten nadal jest aktualny. Sytuacja geopolityczna przyczyniła się do zablokowania ruchu na Wschód przez Białoruś, Rosję i Ukrainę. W efekcie nastąpiło przesunięcie na szlak przez Bałkany i Turcję i dalej w stronę Kaukazu lądem albo przez Morze Czarne. Co ciekawe, w 2023 roku na polskim rynku zaczęły pojawiać się na niespotykaną dotąd skalę firmy przewozowe z Turcji. Źródłem zmiany, tzw. „małym czarnym łabędziem”, okazała się również regulacja prawna wprowadzona w Niemczech, dotycząca opłat za przejazdy autostradami w zależności od emitowanego CO2. Warto dodać, że w Polsce od połowy 2023 roku ciężarówki nie mogą wyprzedzać się na autostradach. Zauważamy też bardziej optymistyczne sygnały na rynku. W polskiej branży transportowej notowany jest wzrost obsługiwanego tonażu i pracy przewozowej. Jednak i w tym obszarze pojawiają się trudności dotyczące stale pogłębiającego się niedoboru kierowców na rynku pracy. W 2024 roku firmy transportu drogowego coraz silniej będą odczuwać presję związaną z oddziaływaniem na środowisko. Pojawią się też inne zmiany. Jedną z nich jest planowane wprowadzenie e-CMR, czyli elektronicznego listu przewozowego.
Dlaczego uważacie, że transport lądowy jest kluczowym elementem współczesnej logistyki?
W naszym przekonaniu – i chyba nie będziemy tu oryginalni – transport lądowy jest kluczowym elementem współczesnej logistyki z kilku istotnych powodów. Po pierwsze, transport lądowy umożliwia dostęp do różnych obszarów, w tym tych, które są trudno dostępne innymi środkami transportu. Drogowy i kolejowy transport pozwala na dotarcie do miejsc, które mogą być oddalone od portów, lotnisk czy innych punktów logistycznych. Kolejnym atutem transportu lądowego jest fleksybilność (elastyczność) i szybkość. Transport lądowy, zwłaszcza drogowy, jest często bardziej elastyczny i umożliwia szybkie przemieszczanie się towarów od punktu A do punktu B. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku transportu drobnicowego czy dostaw „od drzwi do drzwi”. Należy również podkreślić skuteczność kosztową. W porównaniu do innych środków transportu – transport lądowy może być bardziej ekonomiczny, zwłaszcza w odniesieniu do krótkich i średnich tras. Wiele operacji logistycznych opiera się na efektywności kosztowej transportu drogowego czy kolejowego. Ważnym aspektem przesądzającym o atrakcyjności transportu lądowego jest sieć drogowa i kolejowa. W wielu krajach istnieje dobrze rozwinięta infrastruktura drogowa i kolejowa, co ułatwia przepływ towarów. Dostęp do sieci dróg i torów kolejowych umożliwia skomunikowanie różnych obszarów, co jest kluczowe dla logistyki. Również w kontekście logistyki miejskiej transport lądowy, zwłaszcza drogowy, jest niezbędny do dostarczania towarów do sklepów, magazynów czy klientów indywidualnych w obszarach miejskich. W związku z tym transport lądowy odgrywa kluczową rolę w całym łańcuchu dostaw, wpływając na elastyczność, koszty, dostępność i skuteczność globalnych i lokalnych operacji logistycznych.
Czy widzicie jakieś nowe trendy bądź technologie, które mogą wpłynąć na branżę w najbliższych latach?
Naszym zdaniem do nowych trendów, na które podmioty sektora transportowego muszą się przygotować, można zaliczyć rosnące znaczenie nowych technologii, duża presja na wykorzystywanie nowych źródeł energii, co jest związane z dbałością o środowisko naturalne i wpisane w politykę Unii Europejskiej. W związku z tym myślimy, że już w niedługim czasie zauważalne będą liczne znaczące zmiany. Zauważalna stanie się elektryfikacja floty pojazdów towarowych. W praktyce przełoży się to na wprowadzenie pojazdów dostawczych i ciężarówek z napędem elektrycznym, zmniejszających emisję gazów cieplarnianych oraz rozbudowa infrastruktury ładowania dla pojazdów dostawczych elektrycznych. W naszym przekonaniu w niedalekiej przyszłości nastąpi rozwój pojazdów autonomicznych do przewozów towarowych. Prowadzone będą na szeroką skalę testy i wdrażanie samochodów ciężarowych zdolnych do jazdy autonomicznej na dłuższych trasach, a w dalszej perspektywie badania nad efektywnością i bezpieczeństwem pojazdów ciężarowych bez kierowcy. Nasze opinie wynikają z analizy artykułów naukowych i specjalistycznych raportów dotyczących megatrendów w transporcie w skali globalnej. Innym trendem, już wyraźnie widocznym w transporcie drogowym, jest wzrost zainteresowania optymalizacją tras i zarządzaniem flotą. Na szeroką skalę wykorzystywana już jest technologia GPS i systemy zarządzania flotą do optymalizacji tras, redukcji czasu przestoju i minimalizacji kosztów paliwa. Na jeszcze szerszą skalę nastąpi wykorzystanie analizy danych w celu zoptymalizowania planowania tras i unikania korków. Również widoczne jest zastosowanie telematyki w logistyce, co w praktyce oznacza angażowanie systemów telematycznych do monitorowania stanu pojazdów, temperatury ładunku i innych parametrów. W efekcie tych działań nastąpi poprawa efektywności logistyki dzięki zdalnemu śledzeniu pojazdów i ładunków. W politykę ogólnoeuropejską wpisana jest dbałość o środowisko naturalne, w związku z tym również w branży transportowej trwają prace nad ograniczaniem emisji spalin. Niewątpliwie nastąpi rozwój pojazdów na paliwa alternatywne w transporcie towarowym. W niedalekiej przyszłości możemy spodziewać się ciężarówek z napędem wodorowym lub hybrydowym. To z kolei wymusi inwestycje w infrastrukturę obsługującą pojazdy na paliwa alternatywne w transporcie towarowym. Oczywiście w sferze nowych technologii nastąpi dalsza integracja platform logistycznych i elektronicznych rynków transportowych. Spodziewamy się wykorzystania platform cyfrowych do integracji procesów logistycznych na bardzo szeroką skalę, od zamówień po dostawę. W efekcie ułatwi to współpracę między przewoźnikami, spedycjami i firmami logistycznymi.
Jesteśmy wręcz pewni, że nastąpi zwiększenie efektywności dzięki automatyzacji procesów logistycznych. Przykładowo automatyzacja procesów załadunku i rozładunku przyspiesza operacje logistyczne. Uważamy również, że możliwe będzie wykorzystanie robotów do magazynowania i przemieszczania towarów.
W czym widzicie przewagę konkurencyjną XL LOGISTICS w porównaniu z innymi firmami logistycznymi?
Trudno mówić o sobie, bo przecież to klienci ostatecznie oceniają otrzymaną usługę. Biorąc jednak pod uwagę nasze doświadczenie i pozyskanych klientów (w tym również znaczące podmioty rynkowe), możemy podzielić się naszymi przemyśleniami. Uważamy, że nasze przewagi konkurencyjne wynikają zarówno z posiadania „twardych, materialnych” atutów, jak również bazują na atutach „miękkich” powiązanych z tzw. niematerialnymi zasobami przedsiębiorstwa. XL LOGISTICS posiada kilka istotnych przewag konkurencyjnych w porównaniu z innymi firmami logistycznymi na rynku. Wśród nich niewątpliwie 17-letnie doświadczenie pozwala być postrzeganym przez naszych ponad 1336 klientów jako firma wiarygodna, sprawdzona, godna zaufania, posiadająca wiedzę i możliwości do obsługi złożonych procesów logistycznych. W tym momencie przechodzimy do kolejnego wyróżnika, jakim jest kompleksowość obsługi. Nasi klienci widzą wartość w tym, że XL LOGISTICS jako jeden podmiot może zaspokoić nie tylko ich potrzeby przewozowe czy spedycyjne, ale może także zaoferować im powierzchnie magazynowe, usługi konsolidacji/dekonsolidacji ładunków, cross-docking, dystrybucję lokalną/regionalną, odprawy celne, czyli wszystko to, co wymaga skomplikowanej koordynacji i optymalizacji kosztowo-organizacyjnej. Ponadto naszymi wyróżnikami są specjalistyczne usługi: przewozu ładunków niebezpiecznych ADR, transportu odpadów czy produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, które wymagają międzynarodowych zezwoleń, wpisów w stosownych rejestrach, np. weterynaryjnych czy BDO, oraz posiadania odpowiednio wyposażonego sprzętu i przeszkolonych pracowników. Ostatnio dużym zainteresowaniem cieszą się nasze przewozy naczepami z podwójną podłogą (double deck), które umożliwiają klientom obniżenie kosztów transportu poprzez załadunek dwukrotnie większej ilości towaru w jednej ciężarówce. Te usługi wyróżniają się również swoim ekologicznym charakterem, zmniejszającym obciążenie środowiska, co coraz bardziej liczy się przy wyborze dostawców i rozwiązań zgodnych z polityką zrównoważonego rozwoju.
Kolejnym źródłem naszej przewagi konkurencyjnej jest fakt posiadania magazynów o powierzchni łącznej 5000 m2, umiejscowionych w świetnych lokalizacjach w Polsce przy autostradach A4/A8 we Wrocławiu i w pobliżu A1 w Częstochowie. Dogodne położenie magazynów bardzo pomaga nam optymalizować kosztowo dystrybucję i kompletację wysyłek grupowych na liniach wschód–zachód i północ–południe. Gama usług magazynowych zwiększa naszą elastyczność i efektywność obsługi całego łańcucha dostaw naszych klientów. Bardzo ważnym zasobem XL LOGISTICS są nasi pracownicy. Jesteśmy dumni z tego, że w zespole mamy osoby, które pracują u nas od samego początku istnienia firmy. Świadczy to o tym, że rodzinna atmosfera panująca w firmie, indywidualne podejście nas, właścicieli, do każdego pracownika są dla naszych pracowników ważne, dzięki czemu ludzie chcą i lubią u nas pracować. Wiemy, że zgrany zespół spedytorów, działu sprzedaży, back-office, kierowców i opiekunów floty stanowi bardzo mocny filar, na którym budujemy siłę naszego przedsiębiorstwa. Dlatego dbamy o rozwój naszej załogi, organizujemy cykliczne szkolenia, naukę języków obcych i praktyczne warsztaty, dzięki którym wchodzimy wspólnie na wyższy poziom kompetencji i umiejętności, a to pomaga nam z większą odwagą przystępować do coraz ambitniejszych i bardziej skomplikowanych projektów naszych klientów.
W jaki sposób radzicie sobie z bieżącymi trudnościami w branży logistycznej?
Branża logistyczna wymaga ciągłego obserwowania trendów, wykorzystywania szans rynkowych i bardzo uważnego rozpoznawania potrzeb klientów. Mamy świadomość, że funkcjonujemy w bardzo turbulentnym otoczeniu. Staramy się przewidywać nadchodzące zmiany, posiłkując się opiniami ekspertów zewnętrznych, obserwacją działań konkurencji (procedury benchmarkingowe), oraz staramy się wprowadzać innowacje w naszej firmie. Chodzi tu nie tylko o te związane z technologiami, ale również innowacje marketingowe, procesów i organizacyjne. Dodatkowo dywersyfikujemy portfolio klientów, otwieramy się na obsługę nowych segmentów, jak choćby sieci handlowe czy fundusze inwestycyjne (towarowe). Rozszerzamy także ofertę transportową o dostawy do/z krajów spoza Unii Europejskie, jak Ukraina, Turcja czy Kazachstan, co przy spowolnieniu gospodarczym w krajach zachodnich może zwiększyć dynamikę naszych zamówień i przychodów. W naszym przekonaniu stawianie klientów w centralnym punkcie naszych działań stanowi klucz do przezwyciężania trudności. W praktyce jest to realizowane poprzez zaawansowaną customizację oferty. Przezwyciężanie trudności skorelowane jest właśnie z dbałością o klientów. W kontekście firmy logistycznej, takiej jak XL LOGISTICS, niestandardowe dostosowanie (customization) odnosi się do kilku aspektów w obszarze świadczonych usług. XL LOGISTICS oferuje niestandardowe rozwiązania logistyczne dostosowane do potrzeb konkretnych branż. Na przykład obsługiwane przewozy z branż takich jak odpady, farmacja i medycyna, mleczarstwo, tworzywa sztuczne, elektronika, rolnictwo, górnictwo, produkcja, energia, budownictwo, motoryzacja, odzież i wiele innych mają unikalne wymagania dotyczące transportu i magazynowania. Oferujemy możliwość dostosowywania floty transportowej do specyfiki różnych rodzajów towarów, od obsługi ładunków specjalistycznych po dostarczanie towarów w określonych warunkach (np. kontrolowana temperatura). XL LOGISTICS świadczy niestandardowe usługi dodatkowe, takie jak obsługa celna, śledzenie towarów w czasie rzeczywistym, czy nawet niestandardowe opcje pakowania i etykietowania. O braniu pod uwagę potrzeb klientów w bardzo szerokim zakresie świadczy dostosowywanie magazynów pod konkretne potrzeby klientów, obejmujące zarządzanie zapasami, obsługę specjalistycznych towarów czy elastyczność w obszarze przestrzeni magazynowej. Dbanie o jakość i dostarczanie korzyści klientom pozwala w dłuższej perspektywie przezwyciężać wszelkie trudności.
Innymi działaniami podnoszącymi atrakcyjność świadczonych usług i tym samym konkurencyjność jest dostosowanie procesów obsługi klienta do indywidualnych wymagań klientów, oferowanie dedykowanych konsultantów logistycznych lub dostosowywanie procedur obsługi reklamacji. Również tworzenie niestandardowych planów logistycznych, uwzględniających specyficzne trasy, terminy dostaw, elastyczność w zarządzaniu zamówieniami i innymi potrzebami klienta, stanowi ważny atut konkurencyjny przedsiębiorstwa.
Podsumowując, stwierdzamy, że customizacja w obszarze logistyki jest kluczowym elementem, ponieważ pozwala firmie dostosować swoje usługi do różnorodnych potrzeb klientów, co może przyczynić się do zwiększenia satysfakcji klienta i budowania długoterminowych relacji biznesowych.
