Czas pracy kierowcy

Przepisy prawa pracy jednoznacznie określają, jaki jest czas aktywności kierowcy, na który składa się jazda, odpoczynek, ewentualna dyspozycja, a także wykonywanie innych czynności. Warto wiedzieć, że dobowy czas pracy kierowcy, który realizuje przewóz w transporcie międzynarodowym, określany jest w cyklu 24-godzinnym. 

Czy kierowca może pracować 15 godzin na dobę?

Wiele osób zastanawia się, czy czas pracy kierowcy może być wydłużony do 15 godzin na dobę. Należy mieć świadomość tego, że tygodniowy czas pracy kierowcy jest dokładnie określony w przepisach i nie należy go skracać czy wydłużać bez uzasadnienia. Czas pracy kierowców może maksymalnie wynosić do 15 godzin na dobę i może być wydłużany w ciągu tygodnia do 3 razy. 

Czas pracy kierowcy ciężarówki, który jest znacznie przekraczany, jest przyczyną wypadków, jak również kolizji drogowych mających nierzadko tragiczne skutki – zaśnięcie za kierownicą bądź też zasłabnięcie spowodowane przemęczeniem. Może to doprowadzić do karambolu lub też katastrofy drogowej. Z uwagi na to, kluczową kwestią jest odpoczynek tygodniowy kierowcy, który zaplanowany jest w taki sposób, aby mógł on zregenerować swoje siły.

Dwutygodniowy limit czasu jazdy kierowcy ustalany jest w harmonogramie od rozpoczęcia cyklu dziennego. Kierowcy, którzy poruszają się na trasach międzynarodowych, posiadają tygodniowy odpoczynek kierowcy, a także regulowany dobowy czas pracy kierowcy. Za harmonogram czasu pracy kierowcy odpowiada spedytor i logistyk zatrudniony w firmie transportowej. Należy mieć świadomość tego, że w pracy kierowcy pojawiają się różnego typu nieprzewidziane okoliczności na drodze, które wymagają pełnej koncentracji, wypoczęcia i skupienia się na wykonywanym zadaniu.

Dlatego też osoba ta musi zachowywać pełną świadomość i nie może być ani zmęczona, ani też wyczerpana psychofizycznie. Ustalenie dokładnego odpoczynku tygodniowego w pracy kierowcy opiera się o przepisy, które regulują ustawy o czasie pracy osób zatrudnionych w branży transportowej, w tym także w transporcie i spedycji międzynarodowej. Tutaj należy posiłkować się przepisami znajdującymi się w treści ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców. To regulacje prawne, których złamanie grozi poważnymi konsekwencjami.

Odpowiedzialność za ponadlimitowy dzienny czas pracy kierowcy bierze właściciel przedsiębiorstwa transportowego, któremu grozi wysoka kara finansowa lub też inne sankcje za nieprzestrzeganie czasu pracy kierowcy. Kluczową kwestią jest temat nadgodzin pracy kierowcy. Poruszany on jest na wielu forach internetowych, jak również w dyskusjach toczących się w środowisku internetowym, pomiędzy kierowcami a osobami zawodowo związanymi z branżą logistyczną, transportem międzynarodowym czy też laikami. Osoby te wspierają się między sobą na temat tego, czy aktywności kierowcy podejmowane ponad maksymalnym dobowym limitem pracy są na tyle efektywne, aby bezpiecznie mógł on poruszać się w przestrzeni publicznej.

Jak liczyć czas pracy kierowców?

W 2023 roku każda osoba prowadząca firmę świadczącą usługi transportu krajowego i międzynarodowego, powinna poznać zasady dziennego i tygodniowego czasu pracy kierowców, a także tego, jakich przerw oraz odpoczynków powinien pilnować kierowca zawodowy. We wszystkich regulacjach pojawiły się wytyczne odnośnie tego, jakie niezbędne formalności administracyjne muszą być dopełnione w chwili rozpoczęcia pracy przez kierowców zatrudnionych w danej firmie transportowej, oferującej transport krajowy i międzynarodowy.

Posiłkując się treścią ustawy o czasie pracy i aktywności kierowcy należy mieć świadomość tego, że czas pracy kierowcy ciężarówki nie ogranicza się wyłącznie do prowadzenia pojazdu, ale także do takich czynności, jak spedycja, codzienna obsługa pojazdu i przyczep, wymagane formalności odnośnie zabezpieczenia towaru, pomoc oraz nadzór nad osobami wsiadającymi czy wysiadającymi, rozładowanie, nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem przeprowadzonym przez osoby trzecie.

Wiele osób nie wie jak liczyć czas pracy kierowcy. Trudną kwestią jest obliczanie czasu pracy kierowcy z uwzględnieniem dokumentów potwierdzających czas pracy. Ogólny wymiar czasu pracy, w tym dzienny czas pracy kierowcy powinien znajdować się w regulaminie pracy. Ogranicza się to do zapewnienia bezpieczeństwa osób przewożonych i zdrowia ludzkiego w transporcie drogowym. Na stanowisku pracy kierowcy wliczany jest także postój, tak zwana gotowość do podjęcia działań. Może to być czekanie na wyładunek i załadunek.

W przypadku, gdy czas trwania nie jest dokładnie określony do ewidencji, która uwzględnia godziny pracy kierowcy zawodowego, nie wlicza się kierowców zatrudnionych na podstawie zadaniowego systemu czasu pracy, a także tych, którzy otrzymują ryczałt za nadgodziny liczbowe bądź pracę nocną. Wówczas wymiar czasu pracy liczony jest inaczej. Dobowy odpoczynek kierowcy zawodowego musi uwzględniać przerwy w pracy kierowcy. Może to być między innymi przerwa weekendowa kierowcy. Informacje na temat tego, jak liczyć czas pracy kierowcy regulują także inne przepisy.

We wszystkich przedsiębiorstwach transportowych wymagane jest prowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy, gdzie właściciel firmy transportowej zobowiązany jest do prowadzenia indywidualnych kart ewidencji, które uwzględniają urlopy, nieobecności czy delegacje pracownika. Normy czasu pracy kierowcy określa doba pracownicza, rozumiana jako nieprzerwany okres 24 godzin, zaczynający się w chwili rozpoczęcia pracy przez danego kierowcę. Ustawodawca wyznaczył dzienny limit czasu jazdy kierowcy na 9 godzin. Od tego są pewne wyjątki. Oznacza to, że maksymalny czas pracy kierowcy może być wydłużony dwa razy w tygodniu. Tygodniowy czas jazdy kierowcy obejmuje 9 godzin. Z kolei dwa razy w tygodniu może być to 10 godzin.

Odpoczynek dobowy dzieli się na 15 minut po czterech i pół godziny jazdy oraz na 30 minut po kolejnych czterech i pół godzinach jazdy. W przypadku 10 godzin jazdy odpoczynek dzienny kierowcy zwiększa się do 45 minut po czterech i pół godzinach jazdy, a także 45 minut po następnych 4,5 godzinach jazdy. W przypadku pełnych 9 godzin jazdy, kiedy nie ma przerwy dzielonej, odpoczynek dobowy na stanowisku pracy w transporcie drogowym obejmuje 45 minut nie dzielone po 4,5 godzinach pracy, czyli po poruszaniu się po drogach publicznych w transporcie drogowym.

Należy mieć świadomość tego, że odpoczynek tygodniowy również powinien być ujęty w regulaminie pracy i w treści dokumentów potwierdzających czas pracy, zarówno w porze nocnej, jak i w ciągu dnia. Do czasu pracy kierowcy, w tym dwutygodniowego czasu jazdy, należy doliczyć także obsługę dzienną pojazdów. Maksymalny czas pracy kierowcy wynosi 9 godzin w przypadku dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych w postaci przerwy dzielonej – kierowca może przeznaczyć je na drzemkę bądź też spożycie posiłku czy załatwienie swoich potrzeb fizjologicznych.

Obliczanie czasu pracy kierowcy nie powinno nastręczać żadnych trudności osobom, które zawodowo zajmują się transportem i logistyką. Czasy pracy kierowców ustalane są w przepisach. Warto zwrócić na nie uwagę, ponieważ na tym stanowisku pracy wymagane jest ścisłe uwzględnianie wszystkich przepisów. Obowiązują godziny pracy kierowcy ciężarówki, których nie wolno przekraczać – szczególnie, gdy dwa razy w tygodniu wykonywał on usługi transportowe przez 10 godzin jazdy na dobę.

Ile godzin pracy może mieć kierowca?

Zgodnie z przepisami, czas pracy kierowcy w podwójnej obsadzie, jak i pauza kierowcy są dokładnie ustalane na podstawie przepisów. I tak, w podwójnej obsadzie czas pracy załogi wynosi maksymalnie 20 godzin (dwa razy w tygodniu, 18 godzin jazdy). Wymagane są regularne tygodniowe okresy wypoczynku. Z kolei dobowy czas pracy u kierowcy zawodowego, który porusza się samochodem ciężarowym w transporcie krajowym i międzynarodowym wynosi zaledwie 9 godzin. Kierowca wykonuje pracę w warunkach szczególnych, ponieważ porusza się on w niesprzyjającej aurze o dowolnej porze roku.

Wśród kierowców zatrudnionych w firmach transportowych obowiązuje bardzo prosta zasada. Prowadzenie pojazdu powinno odbywać się wyłącznie, kiedy ustalony jest harmonogram czasu pracy kierowcy. Osoba, która nie zna swojego rozkładu czasu pracy, nie może podjąć się zadania, którym jest przewóz ładunku. Zarówno dzienny, jak i nocny czas pracy kierowcy liczony jest na podstawie ustalonych kryteriów.

Odpoczynek tygodniowy widoczny jest w regulaminie pracy. Należy pamiętać o tym, że prawidłowe wykonanie zadania służbowego w postaci prowadzenia pojazdu ciężarowego, wymaga posiadania także karty kierowcy. Osoby, które ewidencjonują czasy pracy kierowców uwzględniają godziny nadliczbowe, które doliczane są do minimalnego wynagrodzenia. Firmy transportowe osobiście wykonujące przewozy drogowe od momentu rozpoczęcia pracy muszą ustalić rozkład czasu pracy kierowców. Do niego doliczany jest także czas na utrzymanie pojazdu. Każdą godzinę pracy rozlicza się w sposób zgodny z harmonogramem. Do dwóch skróconych odpoczynków tygodniowych dochodzi także dobowy odpoczynek nieprzerwany.

Według zasad obowiązujących w pięciodniowym tygodniu pracy względem prowadzenia pojazdu ciężarowego, stworzono przepisy zatwierdzone z ramienia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy. Polegają one na ustaleniu, jaki czas jazdy oraz odpoczynek regularny może wiązać się z wykonaniem przewozu drogowego z zachowaniem odpowiednich zasad bezpieczeństwa. Kierowca może pracować w godzinach nadliczbowych. Jednakże jego tygodniowy odpoczynek powinien być uwzględniony. Należy mieć świadomość tego, że w dniu pracy kierowca, szczególnie kierowca zawodowy, powinien w danej dobie i w danym tygodniu mieć ściśle określony dobowy czas pracy kierowców wraz z odpoczynkiem regularnym.

Ustalone wcześniej regularne odpoczynki tygodniowe wpływają na czas jazdy, a w układzie zbiorowym pracy z uwzględnieniem takiej kwestii, jak tygodniowy odpoczynek i w godzinach nadliczbowych powinny one widnieć w harmonogramie. W przerywanym systemie czasu pracy u kierowców zawodowych w danej dobie ustala się harmonogram wykonywania poszczególnych działań zgodnie z przepisami. Tygodniowy czas pracy kierowcy nie może przekraczać 56 godzin łącznie. Czas prowadzenia pojazdu w czasie dwóch kolejnych tygodni nie może być wyższy niż 90 godzin. Tydzień liczony jest od jego rozpoczęcia, czyli na przykład od poniedziałku od godziny 00:00 do niedzieli do godziny 23:59.

Kluczową kwestią jest to, że kierowca zawodowy powinien przestrzegać takich zasad, jak skrócony dzienny okres wypoczynku czy też odpoczynek regularny. Ponadto, regularne odpoczynki tygodniowe w układzie zbiorowym pracy mogą być również rozliczane w godzinach nadliczbowych. Tygodniowy odpoczynek, a także skrócony dzienny okres odpoczynku zaliczane są do rozkładu czasu pracy kierowcy. W centrum operacyjnym pracodawcy znajduje się odpowiednia komórka, która zajmuje się wykonywaniem przewozu drogowego. Musi ona rozliczyć każdą godzinę pracy pracownika, którym jest kierowca zawodowy.

Ogólnie, czas pracy kierowców w danej dobie uwzględnia każdą godzinę pracy i odpoczynek regularny. Jak już wcześniej wspomniano, ustalony odgórnie czas tygodniowy kierowcy powstaje od momentu rozpoczęcia pracy. Może to być poniedziałek o godzinie 00:00 lub inny dzień – szczególnie, gdy czasy pracy kierowców są liczone według innej normy czasu pracy kierowcy, ponieważ jest on przykładowo na urlopie bezpłatnym, płatnym lub też zwolnieniu lekarskim.

Firmy działające w transporcie krajowym i międzynarodowym powinny znać harmonogram pracy kierowcy. Do tego wykorzystuje się odpowiednie urządzenia. Jednym z nich jest sprzęt, który mierzy czas pracy kierowców – tachograf zapisujący poszczególne dane. To właśnie w nim znajduje się harmonogram czasu pracy kierowcy z uwzględnieniem takich kwestii, jak odpoczynek dobowy kierowcy oraz przerwa weekendowa kierowcy w firmie transportowej.